Nico Riemersma

kerkelijk theoloog in Den Haag

Lucas-Handelingen (artikelen)

Elijah, John and Jesus in a Lukan Perspective

geplaatst op zaterdag 14 oktober 2023 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Vorig jaar, te weten op 30 september 2022, nam Bart Koet al afscheid als hoogleraar Nieuwe Testament, aan Tilburg School of Catholic Theology, maar gisteren kreeg hij - in Utrecht - dan eindelijk zijn feestbundel, die als titel draagt: Themes and Texts in Luke-Acts: Essays in Honour of Bart J. Koet (STAR. Leiden/Boston 2023). Ook ik mocht voor een artikel tekenen: 'Elijah, John, and Jesus in a Lukan Perspective' (p. 46-60).

Open PDF bestand

Elisabets vreugdevolle ontvangst van Maria: Een close reading van Lucas 1,39-56

geplaatst op zaterdag 12 augustus 2023 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Voor het online exegeseteam moest ik op 16-11-2022 een vertaling maken van het verhaal van de ontmoeting tussen Elisabet en Maria (Luc 1,39-56). Ik maakte er toen een paar aantekeningen bij. Ik kreeg er echter zoveel plezier in, dat het leidde tot het artikel 'Elisabets vreugdevolle ontvangst van Maria: Een close reading van Lucas 1:39-56, Kerk en Theologie 74/3 (2023), 284-306.

Open PDF bestand

Het bezoek van Maria aan Elisabet (Lucas 1,39-56)

geplaatst op maandag 15 november 2021 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Op de derde Adventszondag, 12 december 2021, wordt het verhaal gelezen van het bezoek van Maria aan Elisabet (Lucas 1,39-56), dat ook wel bekend staat als de Visitatie. We bespraken dit verhaal in de zoom-sessie van het online preekteam onder auspiciën van de Dirk Monshouwerstichting en de Nieuwe Bijbelschool. Ik mocht de inleiding verzorgen. 

Open PDF bestand

Hoe er afstand ontstaat tussen Jezus en zijn leerlingen (Lucas 8,22-27)

geplaatst op dinsdag 01 oktober 2019 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

In tal van artikelen is aandacht besteed aan 'De storm op het meer' in de Marcusversie (4,35-41), de Lucasversie (8,22-25) is voorzover mij bekend nooit in artikelvorm behandeld. In die leemte voorziet nu het artikel dat ik over dit wonderverhaal schreef: 'Hoe er afstand ontstaat tusen Jezus en zijn leerlingen' (Lucas 8,22-27). Het verscheen in Collationes 49/3 (2019), 259-273. 

Open PDF bestand

Lucas als geschiedschrijver

geplaatst op zaterdag 08 juni 2019 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

In augustus 2018 hield ik op de Didachè-Studiedagen Bijbel in Leuven (België), een lezing getiteld 'Lucas als geschiedschrijver'. De acht bijdragen van deze studiedagen werden gebundeld in: Filip Noël en Paul Kevers (red.), Het Lucasevangelie, Leuven & Den Haag 2019.
Onder dezelfde titel 'Lucas als geschiedschrijver' is mijn bijdrage in deze bundel te vinden op p.27-54. Mijn lezing vindt u in bijgaand pdf.bestand.

Open PDF bestand

Het C-jaar: Lucas onder de loep

geplaatst op zaterdag 01 september 2018 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Op 2 december 2018 begint het nieuwe kerkelijke jaar. Het is dan het C-jaar, waarin het Lucasevangelie het leidinggevende evangelie is. Ik schreef voor De Eerste Dag 42/1 (2018-2019), 3-4 een achtergrondverhaal over het Lucasevangelie. Het was tevens een mogelijkheid om aandacht te vragen voor mijn nieuwe boek: Het Lucasevangelie onder de loep.
De Eerste Dag is de handreiking bij het oecumenisch leesrooster.

Open PDF bestand

Zicht op de weg. Lucas 18,35-43

geplaatst op donderdag 08 maart 2018 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

De vraag die ik in dit artikel aan de orde stel is: om wat voor blindheid gaat het in Lucas 18,35-43.
Ik hanteer in dit artikel de methode die ik ook in mijn proefschrift heb gevolgd: aandacht voor de begin- en de eindsituatie. Daartussen wordt duidelijk wat Jezus nu precies doet om de transformatie tot stand te brengen. 
Dit artikel verscheen deze maand in Collationes 48/1 (2018), 5-21.

Open PDF bestand

'Jongeman, ik zeg je: Ontwaak' (Lucas 7,14)

geplaatst op zaterdag 03 juni 2017 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Voor het zeer lezenswaardige tijdschrift Met Andere Woorden schreef ik een klein artikeltje over de vraag hoe ἐγέρθητι in Lucas 7,14 vertaald moet worden? Het wordt bijna altijd vertaald met 'Sta op'. Ik bepleit de vertaling: 'Ontwaak'. 

Open PDF bestand

De vraag van Johannes de Doper in Lucas 7,18-23

geplaatst op zaterdag 20 mei 2017 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Enige jaren terug schreef ik een artikel voor Interpretatie over de vraag van Johannes de Doper in Lucas 7,18-23: 'Bent ú de komende of moeten we op een ander wachten?' U vindt het elders om mijn website.
Een veel besproken punt van dat verhaal is de zegswijze ὁ ἐρχόμενος. Daar draait het in dit nieuwe artikel nu geheel om.
Maar ben je met het thema 'geluk' bezig, kijk dan alleen naar het slot van mijn artikel, want in zijn antwoord op Johannes' vraag heeft hij het over 'gelukkig zijn' en 'gelukkig worden' (Lucas 7,22-23).

Open PDF bestand

'Barmhartigheid' in Lucas-Handelingen: een bijbels-theologische studie

geplaatst op zaterdag 19 november 2016 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Op zondag 'Christus Koning', 20 november 2016, sluit paus Franciscus het Heilig Jaar van de Barmhartigheid. Uit dank dat hij de zaak van de barmhartigheid weer onder de aandacht heeft gebracht, schreef ik onderstaand artikel: 'Barmhartigheid' in Lucas-Handelingen; een bijbels-theologische studie'. 

Open PDF bestand

'Bent u degene die zou komen ...?' Over de vraag van Johannes de Doper in Lucas 7,18-23

geplaatst op zondag 07 december 2014 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Voor het laatste nummer van Interpretatie, tijdschrift voor bijbelse theologie mocht ik het laatste 'grote' artikel schrijven. Het artikel in Interpretatie 22,6 (2014), 15-18 gaat over de vraag van Johannes de Doper in Lucas 7,18-23: 'Bent u degene die komen zou ...?'
Dit nummer met als thema 'Wat komt' gaat nog uit van de verwachting dat er een digitaal vervolg zou komen op de papieren versie van Interpretatie, maar dat mocht niet meer zo zijn.

Open PDF bestand

Elia, Jezus en Johannes in lucaans perspectief

geplaatst op zaterdag 27 september 2014 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

In de bundel die ik zelf redigeerde: 'Lucas & Handelingen (ACEBT 29), Bergambacht 2014, 77-87, schreef ik ook zelf een artikel, met als titel 'Elia, Jezus en Johannes in lucaans perspectief'. 

Het beeld van Elia in Lucas-Handelingen is complex. Elia treedt in Lucas-Acta als zelfstandig verhaalpersonage op; daarnaast wordt hij zowel verbonden met Johannes als met Jezus, waar in de andere synoptische evangeliën voornamelijk Johannes met Elia wordt verbonden. Wat ik in dit artikel wil laten zien, is dat Johannes met de Elia-figuur uit het profetenboek Maleachi is verbonden is en Jezus met de Elia-figuur uit de Koningenboeken als ook dat de identificatie van Johannes met Elia van Maleachi groter is dan die van Jezus met Elia uit de Koningenboeken.

Open PDF bestand

Een opmerkelijke wens en een opmerkelijke oproep (Lucas 18,35-43)

geplaatst op vrijdag 01 augustus 2014 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Als Lucas vertelt over een blinde man (18:35-43), wiens ogen worden geopend, is de vraag op zijn plaats: 'Vertelt de evangelist over de opheffing van een zintuiglijke beperking of wil hij primair iets anders zeggen?' 

In Interpretatie 19,7 (2011) schreef ik over dit wonderverhaal (Lucas 18,35-43) een artikel. Na onderzoek van de plaats van dit verhaal binnen de eenheid (Lucas 17,11-18,34) schenk ik aandacht aan de wijze waarop de blinde man zich manifesteert en hoe hij door Lucas wordt gepositioneerd. Ik eindig met een vergelijking van het begin en het einde van het verhaal om zo de transformaties op het spoor te komen. 

Open PDF bestand

In gesprek met Arie Zwiep over Handelingen 2,36

geplaatst op vrijdag 07 februari 2014 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

In een verzamelbundel onder de titel 'Christ, the Spirit  and the Community' schreef Arie Zwiep een boeiend artikel over Handelingen 2,36. Het probleem van dat vers - Petrus' conclusie aan het slot van zijn redevoering op de Pinksterdag - zit in de uitspraak dat God Jezus gemaakt heeft tot Heer en tot Christus. Dat lijkt veronderstellen dat Jezus dat eerder niet was. In zijn evangelie echter duidt Lucas echter dikwijls aan als Heer en Christus. Hoe past dit binnen de lucaanse christologie? In bijgaand artikel, dat eerder verscheen in Interpretatie 19,8 (2011), 29-31, ga ik nader op Zwiep's opvatting in. 

Open PDF bestand

Slim bezig. De rol van de duivel/satan in Lucas-Handelingen

geplaatst op woensdag 06 november 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Als de duivel/de satan om iets bekend staan, dan is dat list en bedrog. Wat deze gestalte probeert, is om mensen op een slimme manier, gebruikmakend van moeilijke omstandigheden, waarin mensen verkeren, tot afvalligheid te brengen. Het artikel dat ik over deze rol van de duivel/satan in Lucas-Handelingen schreef, verscheen in Interpretatie 19,4 (2011), 11-13.

Open PDF bestand

Antwoord uit de hemel. Het programmatisch begin van Jezus' optreden (Lucas 3,21-22)

geplaatst op dinsdag 05 november 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Veel exegeten zijn van opvatting dat 'Jezus in de synagoge in Nazaret' het begin vormt van Jezus' optreden. In een artikel dat ik schreef voor Interpretatie 18,5 (2010), 4-6, beweer ik dat Lucas 4,16-30 de uitwerking is van het verhaal van Jezus' doop' (Lucas 3,21-22), en dat de doop het programmatische begin is van zijn optreden.  

Open PDF bestand

Profeet en koning in parallellie in Lucas 1-2

geplaatst op woensdag 24 juli 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Over de kerkelijke gang door het Lucasevangelie heen in de periode van Advent heb ik mij altijd verbaasd. Het doet weinig recht aan de wijze waarop Lucas het begin van zijn evangelie heeft gecomponeerd. De eerste twee hoofdstukken worden gekenmerkt door parallellisme. Eerst de aankondiging van de geboorte van Johannes (1,5-25), dan de aankondiging van de geboorte van Jezus (1,26-56), gevolgd door de geboorte, besnijdenis, naamgeving en groei van Johannes (1,57-80) en daarna de geboorte, besnijdenis, naamgeving en groei van Jezus (2,1-52).
Dit artikel verscheen in Interpretatie 20,6 (2012), 37-39.

Open PDF bestand

Een noodzakelijke breuk (Lucas 2,40-52)

geplaatst op woensdag 24 juli 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Het verhaal over de twaalfjarige Jezus in de tempel (Lucas 2,40-52) aan het slot van de proloog is op een bijzondere manier opgebouwd. Deze opbouw draagt bij aan het verstaan van de lastigste zin van het verhaal, te vertalen als: 'Wist u niet dat ik moet zijn onder die van mijn Vader?' (2,49).
Dit artikel verscheen in Interpretatie 17,8 (2009), 20-22.

Open PDF bestand

open books

De zondaar gerechtvaardigd. Context, structuur en eenheid van Lucas 18,9-14

geplaatst op maandag 20 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Wanneer je naar de gelijkenis van de farizeeër en tollenaar kijkt (18,10-14) en deze aanlegt tegen de aanleiding voor Jezus om deze parabel te vertellen (18:9), dan valt op dat het in de aanleiding om een groep gaat, terwijl de gelijkenis om twee figuren draait. Dat brengt mij tot de kernvraag van dit artikel: Wat wil deze parabel duidelijk maken aan hen 'die van zichzelf overtuigd zijn dat zij rechtvaardig zijn en die de rest minachten'?
Dit artikel verscheen in Interpretatie 19,2 (2011), 21-24.

Open PDF bestand

open books

Geduld dat ruimte biedt. Over makrothumeô in Lucas 18,7

geplaatst op maandag 20 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

In de gelijkenis van de onrechtvaardige rechter en de vasthoudende weduwe (Lucas 18,1-8) stelt het tweede deel van vers 7 de uitleggers voor de nodige problemen. Er is allereerst het probleem van de betekenis van het werkwoord makrothumeô, maar er is ook de vraag naar de relatie met het eerste deel van de zin.
Dit artikel verscheen in Interpretatie 18,6 (2010), 26-28.

Open PDF bestand

open books

'tot zij het koninkrijk van God gezien hebben.' Over Lucas 9,27 en de context

geplaatst op maandag 20 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Met een lastig vers (Lucas 9,27) eindigt het verhaal dat we kennen als het verhaal van 'de belijdenis van Petrus/de eerste lijdensaankondiging' (9,18-27). De cruciale vraag is waarnaar verwijst 'het zien van het
koninkrijk van God'? 
Dit artkel verscheen in Interpretatie 16,5 (2008), 29-31.

Open PDF bestand

Het Woord dat mensen reizen doet

geplaatst op donderdag 16 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Het tijdschrift Schrift bracht eind december 2012 een themanummer uit over Lucas. Daarin schreef ik een artikel over het reismotief in Lucas-Acta onder de titel 'Het woord dat mensen reizen doet' (Schrift 44,6 (2012), 208-213). 

Open PDF bestand

open books

Dodenopwekking als teruggave (Lucas 7,11-17)

geplaatst op donderdag 16 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Als voorproefje van mijn proefschrift is mijn artikel 'Dodenopwekking als teruggave (Lucas 7,11-17)' te beschouwen. Dit artikel verscheen in Schrift 44,1 (2012), 21-25. 

Open PDF bestand

Tussen horen en zien. Opvattingen over Jezus in Lucas 9,7-9

geplaatst op donderdag 16 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

De vraag van Herodes in Lucas 9,7-9 staat centraal in het artikel 'Tussen horen en zien. Opvattingen over Jezus in Lucas 9,7-9'. Dit artikel verscheen in Collationes 42,1 (2012), 84-101). 

Open PDF bestand

open books

Een aanraking ten leven. De duiding van het kernwoord van Lucas 8,42-48'

geplaatst op donderdag 16 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Ik schreef een artikel over het werkwoord 'aanraken in Lucas 8,42-48 onder de titel 'Een aanraking ten leven. De duiding van het kernwoord van Lucas 8,42-48. Dit artikel verscheen in Collationes 41,3 (2011), 327-345. 

Open PDF bestand

De uitzending van de twaalf. Context, eenheid en structuur van Lucas 9,1-10

geplaatst op donderdag 16 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

In Collationes 41/1 (2011), 103-116 verscheen van mijn hand een artikel over 'De uitzending van de twaalf. Context, eenheid en structuur van Lucas 9,1-10a. Veel exegeten gaan ervan uit dat dit verhaal het begin van een niuewe eenheid vormt. Naar mijn idee moet dit verhaal veel dichter tegen Lucas 8,40-56 gelezen worden. 

Open PDF bestand

open books

Gestild en stil. Samenhang en context van Lucas 9,10-17

geplaatst op donderdag 16 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

In het artikel 'Gestild en stil. Context en samenhang van Lucas 9,10-17', dat in Collationes 40,1 (2010), 21-38 verscheen, wil ik laten zien dat de lezer voor een goed begrip van het verhaal van de wonderbare spijziging niet zonder de context kan. 

Open PDF bestand

'Spreek met een woord en mijn knecht moet genezen'. Kanttekeningen bij Lucas 7:1-10

geplaatst op donderdag 16 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

In Kerk en Theologie 59,3 (2008), 197-213 verscheen van mijn hand een artikel over Lucas 7,1-10 onder de titel 'Spreek met een woord en mijn knecht moet genezen.' Kanttekeningen bij Lucas 7:1-10'. Dit verhaal gaat vooraf aan de opwekking van de jongen van Naïn (Lucas 7,11-17) dat in mijn dissertatie centraal staat.

Open PDF bestand

'Indien iemand achter mij komen'. Over roeping in het Lucasevangelie

geplaatst op donderdag 16 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

Hoe wordt er in het Lucasevangelie over roeping gesproken, dat is de vraag die in het artikel centraal staat, dat de titel draagt 'Indien iemand achter mij wil komen' (Lucas 9,18-27).
Dit artikel verscheen in Interpretatie 16,4 (2008), 27-29.

Open PDF bestand

Petrus met Pinksteren over Pasen (Hand. 2)

geplaatst op donderdag 16 mei 2013 in de categorie Lucas-Handelingen (artikelen)

De Conferentie Bijbelse Theologie van 2004, op Hydepark  in Driebergen, had als thema 'Opstanding der doden en gericht in Bijbel en traditie'. Ik was gevraagd om te reageren op de lezing van drs. Barend Drewes 'De opstanding van Christus in Handelingen 2,14-36'. Beide lezingen zijn later verschenen in Interpretatie 13,3 (2005), 21-24, 24-26.  

Open PDF bestand